Czy można wyleczyć bóle reumatyczne?
Schorzenia reumatyczne są poważne w skutkach, a na dolegliwości z ich powodu uskarża się już 10 milionów Polaków. Problem ten ma charakter powszechny, a co roku 12 października obchodzony jest Światowy Dzień Reumatyzmu. To okazja do zwiększania świadomości społecznej w zakresie chorób nazywanych potocznie reumatycznymi. Żeby zrozumieć, jak i czym leczyć ból reumatyczny, należy wiedzieć, czym tak naprawdę jest reumatyzm i co jest źródłem odczuwanych z jego powodu dolegliwości.
Bóle reumatyczne – objawy
Pojęcie reumatyzmu odnosi się schorzeń objawiających się stanami zapalnymi bądź zwyrodnieniami w obrębie układu ruchu. Najwięcej osób cierpi z powodu choroby zwyrodnieniowej stawów. Największe niebezpieczeństwo wynika zaś z reumatoidalnego zapalenia stawów. Rozpoznanie konkretnej jednostki chorobowej jest możliwe z uwzględnieniem objawów występujących u pacjenta. Choroby reumatyczne przejawiają się najczęściej:
Sztywność stawów występująca o poranku i trwająca około godziny niemal zawsze świadczy o zapaleniu stawów. W wielu schorzeniach reumatycznych obserwuje się przewlekły ból wszystkich stawów, a także kości, mięśni, ścięgien, więzadeł. Zwyrodnienia obejmują stawy kolanowe, biodrowe, stawy w obrębie kręgosłupa, w szczególności w części lędźwiowej oraz szyjnej. Obrzęk w okolicy stawów przekłada się na problemy z wykonywaniem podstawowych czynności codziennych. Mogą pojawić się kłopoty związane z wyprostowaniem stawu. Chorobom reumatycznym towarzyszą najczęściej:
Objawy związane z bólem stawów i kości mogą świadczyć o poważnych zmianach zachodzących w organizmie. Mimo dotkliwych dolegliwości, nawet tych nawracających, chorzy często ignorują pierwsze symptomy świadczące o chorobie. Tymczasem silne bóle reumatyczne nóg ograniczają możliwość poruszania się, a zaawansowane stadium chorób reumatycznych niejednokrotnie wiąże się z inwalidztwem.
Ból reumatyczny – przyczyny
Reumatyzm kojarzy się ze strzykaniem, rwaniem i łamaniem w kościach. Ból w chorobach reumatycznych wynika ze zmian w obrębie tkanki łącznej. Ta, jak sama nazwa wskazuje, zapewnia łączność pomiędzy innymi tkankami w organizmie. Etiologia reumatyzmu nie jest do końca poznana, jednak za jego źródło uznaje się nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu immunologicznego. Bóle reumatyczne pojawiają się w szczególności w stanach zaostrzenia choroby. Reumatyzm uaktywnia się na skutek różnych czynników, np. diety, stresu, a nawet zmian hormonalnych. Schorzenia reumatyczne o charakterze niezapalnym rozwijają się głównie z uwagi na starzenie się organizmu, a w konsekwencji starzenie się stawów. Dotyczą one głównie osób starszych. Reumatyzm niezapalny obejmuje zwykle wybrany obszar układu ruchu, miejsce, w którym koncentruje się ból. Z kolei schorzenia w kategorii reumatyzmu zapalnego mają charakter ogólnoustrojowy, co oznacza, że oprócz stawów i kości, mogą uszkadzać również inne narządy i układy.
Reumatyzm kolan
W układzie ruchu największym obciążeniom podlegają stawy kolan, dlatego to właśnie w tym obszarze najczęściej są diagnozowane schorzenia reumatyczne. Reumatyzm kolan jest szczególnie dotkliwy, gdyż utrudnia chodzenie. Nawet słabe, ale stałe bóle reumatyczne nóg, mogą uniemożliwić wykonywanie pracy zawodowej. Do choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych może przyczynić się przebyty uraz. Czynnikiem sprzyjającym są także wady postawy, gdyż prowadzą one do nierównomiernego obciążenia kończyn dolnych.
Reumatyzm – leczenie
Głównym celem leczenia reumatyzmu z punktu widzenia pacjenta jest uśmierzenie bólu. Z medycznego spojrzenia na problem chodzi o utrzymanie prawidłowych funkcji układu ruchu oraz zatrzymanie zmian strukturalnych w stawach. Z uwagi na zmiany, które powstają w schorzeniach reumatycznych, nie ma mowy o całkowitym wyleczeniu reumatyzmu. Żeby móc eliminować ból reumatyczny, należy poznać jego źródło. Istotne jest rozróżnienie reumatycznych schorzeń zapalnych i niezapalnych. Trzeba ponadto uwzględnić ewentualne współistniejące schorzenia. W każdym przypadku zaleca się wzmocnienie stawów i kości dla przeciwdziałania postępującym schorzeniom.
Farmakologia
W pierwszej kolejności do walki z bólem reumatycznym niezbędne stają się środki przeciwbólowe. Powszechnie, na bóle stawów spowodowane przewlekłym stanem zapalnym, stosuje się leki przeciwzapalne, zarówno te dostępne bez recepty w aptece, na przykład z kategorii NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych), jak i wydawane z przepisu lekarza, dla ciężkich przypadków zawierające substancje opioidowe. Te ostatnie powinny być stosowane jedynie doraźnie, a słabsze opioidy w kuracji długotrwałej wymagają stałego nadzoru.
Nieodłącznym elementem leczenia reumatyzmu jest terapia klasycznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby oraz terapia eliminująca ewentualne niedobory witamin i pierwiastków w organizmie, powstałe również na skutek stosowania sterydów. W eliminowaniu objawów reumatyzmu duże znaczenie ma odpowiednia podaż witaminy D, C, B6 i B12, a także żelaza, kwasu foliowego i wapnia. Specjaliści radzą uzupełnienie diety w kwasy tłuszczowe z grupy omega-3. Popularnym rozwiązaniem przy uszkodzonej strukturze chrząstki stawowej jest suplementacja środkami zawierającymi cenne dla stawów substancje, takie jak kwas hialuronowy czy glukozamina. W leczeniu bólu u osób cierpiących na choroby reumatyczne stosuje się substancje rozluźniające napięcie mięśni. Te składniki zawierają nie tylko środki do stosowania doustnego, ale także preparaty do użytku zewnętrznego, na przykład maść na ból kolana (doskonale powinna się sprawdzić maść Motion Free, która została szerzej przeze mnie opisana na łamach tej strony). Środki stosowane miejscowo nie drażnią śluzówki żołądka, co jest istotne zwłaszcza przy długotrwałym przyjmowaniu substancji łagodzących ból.
Rehabilitacja przeciwko bólom reumatycznym
Żeby zwalczać ból wszystkich stawów i kości, konieczna jest odpowiednia gimnastyka lecznicza. Rehabilitacja ruchowa może przyjąć formę czynnej lub biernej. Bez właściwego ruchu stawy będą zagrożone zniekształceniem. To właśnie ruch pozwala utrzymać, a nawet odzyskać sprawność ruchową. Nawet ten ruch, który powoduje przejściowy ból podczas jego wykonywania, w perspektywie długofalowej powstrzyma rozwój choroby i ograniczy ból stawów w przyszłości.
Dla sprawnych stawów stosuje się nie tylko ćwiczenia gimnastyczne. Popularne stają się również:
Terapie z wykorzystaniem skrajnych temperatur pozwalają na rozluźnienie mięśni i przeciwdziałają tworzeniu się stanów zapalnych, działają na ból wszystkich stawów dotkniętych zmianami zapalnymi.
Dieta pomocna w bólach reumatycznych
Dowiedziono, że odpowiednia dieta jest w stanie wpływać na reumatyczne bóle stawów i kości. W reumatoidalnym zapaleniu stawów skuteczność wykazuje dieta śródziemnomorska, hamując aktywność tej choroby. Istnieją dowody naukowe o korzystnym wpływie omega-3 na zmniejszenie bolesności i tkliwości stawów, liczby obrzęków.
Wyeliminowanie bólu i ustąpienie innych objawów, a nawet remisja schorzenia jest możliwa. Duże znaczenie ma tzw. okno terapeutyczne, co oznacza, że profesjonalne leczenie powinno zostać podjęte już w ciągu 6-12 tygodni od pojawienia się pierwszych objawów. Schorzenia reumatyczne diagnozuje reumatolog. To on także wskazuje środki przeciwbólowe. W stosowaniu preparatów dostępnych bez recepty należy kierować się ostrożnością, zwłaszcza jeśli pacjent cierpi na inne schorzenia i na stałe przyjmuje już jakieś medykamenty. Nawet dostępna bez recepty maść na kolana ciesząca się dobrymi opiniami może zaszkodzić. Wdrożenie powszechnie dostępnych produktów zmniejszających dolegliwości bólowe warto skonsultować ze specjalistą. Powszechnie uznaje się, że leki przeciwbólowe i przeciwzapalne dostępne bez recepty, są bezpieczne dla osób, które nie cierpią z powodu chorób nerek i schorzeń układu pokarmowego. Należy pamiętać, że przyjmowanie ich nie wyleczy przyczyny choroby. Może najwyżej zmniejszyć jej objawy.
Źródła:
Dane szacunkowe: https://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualnosci/news/12-x-swiatowy-dzien-reumatyzmu/?tx_news_pi1%5Bcontroller%5D=News&tx_news_pi1%5Baction%5D=detail&cHash=91fccaa6620b47120ee9f9c6df651599
Snakowska P., Tatara T., Rola diety w reumatoidalnym zapaleniu stawów: http://www.medrodzinna.pl/wp-content/uploads/2015/08/mr_2015_070-078.pdf
